Chcąc efektywnie pracować z dziećmi i młodzieżą o specjalnych potrzebach edukacyjnych bądź sprawiających kłopoty wychowawcze, staramy się szukać nowych, alternatywnych, niekonwencjonalnych form pracy. Jedną z takich form wspomagających rozwój umysłowy, doskonale łączących naukę, rewalidację i zabawę, jest zooterapia (animaloterapia).
     Zooterapia to rodzaj terapii z udziałem zwierząt. Zasadniczo dzielona jest na (według terminologii anglosaskiej):

• AAA - Animal Assisted Activities - zajęcia z udziałem zwierząt;
• AAT - Animal Assisted Therapy - terapia z udziałem zwierząt, gdzie następują ukierunkowane i celowe działania terapeutyczne podlegające dokumentacji i ewaluacji;
• AAE - Animal Assisted Education - edukacja z udziałem zwierząt, która w Polsce nie występuje jako odrębna forma pracy z dziećmi, ale jej elementy wchodzą w zakres AAA i AAT.

W Polsce najczęściej spotykane formy zooterapii to:

• hipoterapia (terapia z wykorzystaniem koni);
• kynoterapia lub dogoterapia (terapia z wykorzystaniem psów);
• felinoterapia (terapia z wykorzystaniem kotów).

     W Europie Południowej od 1966 roku popularna stała się onoterapia (terapia z udziałem osłów), a w krajach, gdzie znajdują się duże oceanaria, np. Stany Zjednoczone, popularna jest delfinoterapia.
     Chciałabym przedstawić Państwu książkę dotyczące terapii z udziałem psa.

 

KULISIEWICZ Beata : Witaj, piesku! : dogoterapia we wspomaganiu rozwoju dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych. - Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2007

     Książka adresowana jest do osób pracujących nie tylko z dziećmi niepełnosprawnymi, które poszukują dodatkowych, pozytywnych czynników wpływających na rozwój dzieci, zwłaszcza małych.
     Publikacja ta składa się z II części: teoretycznej i praktycznej. W części teoretycznej autorka przedstawia rys historyczny zajęć z udziałem zwierząt oraz pokazuje, że pies może być wspaniałym terapeutą, gdyż:
- nie ocenia - akceptuje;
- nie wyznacza reguł i granic - oczekuje i reaguje na każdą próbę nawiązania kontaktu i na każdy sygnał do zabawy;
- nie oczekuje - daje;
- nie zabrania - pozwala;
- nie stawia warunków - kocha bezwarunkowo.
      W części praktycznej Beata Kulisiewicz przedstawia uwagi dotyczące organizacji i przebiegu zajęć z udziałem psa oraz pokazuje konkretne przykłady ćwiczeń:
- wspomagających rozwój percepcji;
- kształtujących orientację przestrzenną;
- rozwijających samodzielność;
- rozwijających sprawność ruchową i koordynację ruchowo - wzrokową;
- doskonalących umiejętność liczenia;
- wspomagających umiejętność syntezy i analizy;
- wspomagających umiejętność klasyfikacji;
- wspomagających umiejętność rozpoznawania i nazywania kolorów;
- wspomagających myślenie przyczynowo - skutkowe i rozwój umiejętności przewidywania;
- wspomagających rozwój mowy.
     Ponadto autorka do ćwiczeń dołącza przykłady puzzli, wierszyków, malowanek, piosenek i labiryntów, które można wykorzystać w prowadzeniu zajęć.
     Poza tym w książce zamieszczone są tzw. Dodatki, tj. kontury psów, ilustracje i inne pomoce do wykorzystania podczas zajęć, wzór do ćwiczeń grafomotorycznych, ulotkę edukacyjną o bezpiecznym zachowaniu psów oraz kwestionariusz do wstępnej diagnozy dziecięcych umiejętności, czyli "Kwestionariusz obserwacji rozwoju dziecka", mający na celu określenie obecnego poziomu umiejętności dziecka oraz wytycznych do opracowania programu terapeutycznego.
     Książka warta jest polecenia jako wspaniały przykład wykorzystania "pięknego" kontaktu psa z dziećmi oraz zalet z niego płynących.

 

 

ROBERTS Monty : Czego uczą nas konie. - Poznań : Wydawnictwo Media Rodzina, 2002

     Druga pozycja dotyczy pracy z końmi. Jej autor, Monty Roberts, jest trenerem koni, który na podstawie obserwacji dzikich mustangów stworzył własną metodę porozumienia z końmi, nazwaną przez niego językiem equus. Metoda ta jest lepsza od zwykle stosowanych, gdyż nie zawiera elementów "łamania" woli konia i akcentuje porozumienie.
     Oczywiście, mogłoby się wydawać, że książka ta nie ma nic wspólnego z zooterapią. Ale tak nie jest. Bowiem traktując łagodnie dzikie i przestraszone konie, Monty Roberts nauczył się m.in. tego, że przemoc nigdy nie jest dobrym wyjściem - ani w stosunku do zwierząt, ani do ludzi.
     W książce autor pokazuje czytelnikom:
- jak osiągnąć "połączenie" między koniem a trenerem;
- jak poprawnie komunikować się;
- jak postępować, nie używając przemocy;
- jak wzbudzić zaufanie, szacunek;
- jak akceptować wybory innych;
- jak efektywnie słuchać.
     Praca z końmi, jaką opisuje w niniejszej pozycji, jest dla Monty Robertsa pretekstem, aby pokazać, że można zastosować metodę "połączenia" także w kontaktach z ludźmi. Książka obfituje w opisy spotkań z ludźmi, którzy niejednokrotnie zgłaszali się do niego, aby pomógł im uporać się z bardzo niekiedy traumatycznymi przeżyciami z dzieciństwa bądź poradził, np. rodzicom, jak poprawić komunikację interpersonalną ze swoimi dziećmi, jak postępować, aby dzieci ich szanowały i ufały im. Wreszcie autor opisuje wpływ koni - terapeutów na ludzi autystycznych.
     Książka warta polecenia. Napisana prostym językiem będzie przydatna nie tylko dla nauczycieli, terapeutów, ale przede wszystkim rodziców.