Założenia programowe
Zawartość treściowa książki na podstawie wybranych encyklopedii i słowników.

Cele ogólne:
* Poznanie encyklopedii i słowników zgromadzonych w księgozbiorze podręcznym biblioteki pedagogicznej, ich rodzajów oraz przydatności;
* Doskonalenie umiejętności posługiwania się encyklopediami i słownikami, właściwego ich doboru przy wyszukiwaniu informacji, wykorzystanie aparatu pomocniczego książki i dużych możliwości wyszukiwawczych multimediów, umiejętności selekcjonowania informacji i zastosowania ich w określonym celu.

Cele operacyjne:
na poziomie wiadomości - uczeń powinien:
- rozpoznać i nazwać encyklopedię i słownik,
- sprawnie wyszukać w encyklopedii i w słowniku zadane hasła,
- wyszukiwać w encyklopediach i słownikach hasła wynikające z potrzeb informacyjnych,
- wymienić różne sposoby przekazywania informacji w encyklopediach i słownikach (hasła, ich rodzaje, mapy, ilustracje, tabele, wykresy)

na poziomie umiejętności - uczeń powinien:
- umieć posługiwać się encyklopedią popularną, słownikiem języka polskiego, słownikiem ortograficznym, słownikiem wyrazów bliskoznacznych i innymi rodzajami wydawnictw

Metoda: podająca, ćwiczeniowa

Formy pracy: praca w grupach, praca ze słownikami i encyklopediami

Pomoce:
12 słowników i encyklopedii z różnych dziedzin nauki, które będą potrzebne do ćwiczeń w grupach, plansze przedstawiające: rodzaje encyklopedii, rodzaje słoników, układ treści książki, wydawnictwa informacyjne.

Przebieg lekcji

Powitanie uczniów. Podanie tematu lekcji i zapisanie go na tablicy. Rozmowa z uczniami na temat zbiorów bibliotecznych; wyszczególnienie książek zawierających źródła informacji bezpośredniej. Zapoznanie uczniów z księgozbiorem podręcznym biblioteki, z uwzględnieniem słowników i encyklopedii. Próba zdefiniowania ich przeznaczenia i rodzajów na podstawie książek wyłożonych na stolikach oraz plansz. Zwrócenie uwagi na specjalny rodzaj połączenia encyklopedii i słownika, jakim jest leksykon.
Zwrócenie uwagi na nowy rodzaj encyklopedii utrwalonych i upowszechnianych na płytach CD-ROM - encyklopedie multimedialne.

Ustalenie poniższych definicji i zapisanie ich w zeszytach:

Słownik - jest to zbiór wyrazów ułożonych według pewnej zasady (zwykle alfabetyczny) z objaśnieniem znaczeń. Słownik językowy zawiera wyrazy występujące w danym języku bądź podaje tłumaczenia na inny język. Słownik rzeczowy podaje informacje o terminach z określonej dziedziny (specjalistyczny) bądź z wielu dziedzin (encyklopedyczny), np. leksykon.

Encyklopedia - jest to dzieło obejmujące zbiór wiadomości ze wszystkich dziedzin wiedzy (ogólna, uniwersalna) lub z jednej dyscypliny (specjalistyczna). Układ haseł może być alfabetyczny lub systematyczny.

Zapoznanie uczniów ze słownikami i encyklopediami wyłożonymi na stolikach: układ haseł, żywa pagina, pozatekstowe źródła informacji (ilustracje, tabele, wykresy, mapy).

Uczniowie otrzymują na kartkach polecenia dostosowane do odpowiedniego słownika lub encyklopedii.

Poszukiwanie przez uczniów różnych haseł w encyklopediach i słownikach - ćwiczenia w kilkuosobowych grupach.

Droga poszukiwania i selekcji informacji:

jednotomowa popularna encyklopedia PWN
selekcja informacji

 

encyklopedie powszechne (cztero-, sześcio-, trzynasto-, dwudziestotomowe, leksykony, encyklopedie multimedialne)

 

uzupełnienie i uporządkowanie informacji, rozwiązanie wyznaczonego zadania.

Podsumowanie pracy uczniów. Podkreślenie znaczenia umiejętności sprawnego posługiwania się całym aparatem naukowym encyklopedii i słowników w celu szybkiego wyszukania określonego hasła.