WARSZTATY BIBLIOTEKARSKIE NUMER 4(16), GRUDZIEŃ 2005PoprzedniNastępny

 

Serwis BPP | Warsztaty Bibliotekarskie | 2005 nr 4 | Formułownie zapytań ...

Aneta Rudnik
nauczyciel bibliotekarz Biblioteki Pedagogicznej w Piotrkowie Trybunalskim. Filia w Bełchatowie

 
  Formułownie zapytań elementarnych i złożonych w programie SOWA_TCP - przykłady  
     
 

    W codziennej pracy bibliotekarza potrzebne są metody, które pozwalają szybko udzielić informacji czytelnikom. Program biblioteczny SOWA_TCP umożliwia uzyskanie informacji z katalogu bibliotecznego dzięki odpowiednio sformułowanym zapytaniom. Zapytania - to polecenia dla systemu informatycznego, które wyróżniają dany podzbiór katalogu. Użytkownik tworzy zapytania, podając tekst (treść zapytania), wskazując pole, w którym będzie wyszukiwany oraz określając sposób wyszukiwania tekstu w polu.
    Zapytania formułowane w programie SOWA_TCP dzielą się na elementarne i złożone. Zapytanie elementarne użytkownik tworzy poprzez polecenie "zapytanie" i "elementarne" z menu okna programu. Ten rodzaj zapytania dotyczy zawsze tylko jednego pola danych. Program pozwala odszukać informacje w następujących polach:

  • tytuł
  • autor
  • hasło przedmiotowe
  • rok wydania
  • wydawca
  • opis zawartości
  • uwagi
  • sygnatura
  • specyfikacja języka
  • numer rekordu
  • dane egzemplarza

    Po wybraniu danego pola z menu użytkownik wprowadza tekst wyszukiwania oraz określa za pomocą przełącznika "opcje" sposób poszukiwania tekstu. Rezultaty realizacji zapytania elementarnego są prezentowane w zakładce "kolekcja zdalna".

Przykład 1

    Jeśli chcemy uzyskać informację, czy w katalogu bibliotecznym znajduje się pozycja zawierająca w tytule słowo "kibic", to należy to słowo wpisać w polu "szukany tekst".

    W podanym przykładzie wybrano opcję "słowo", która powoduje odszukanie podanego słowa w dowolnym miejscu w tytule. Opcja "równy" spowodowałaby, że program szukałby tytułu dokładnie tak brzmiącego, jak wpisano. Z kolei opcja "początek" wskazałaby pozycje, w których tytuł dokładnie tak się rozpoczyna, jak podano w okienku "szukany tekst".
    Opcja "liczba" odnosi się do sytuacji, w których wzorcem (szukanym tekstem) jest zapis liczby, np. rok wydania. Ostatnia z opcji - "wzorzec" - pozwala w tekście wyszukiwania używać specjalnych znaków. Znak "*" (gwiazdka) symbolizuje dowolną liczbę znaków w tekście, natomiast znak "?" (znak zapytania) tylko pojedynczy znak tekstu. Ta opcja jest szczególnie przydatna w sytuacjach, gdy użytkownik programu nie jest pewien pisowni danych wyrazów i nieznany mu fragment tekstu może zastąpić tymi znakami.

    Druga grupa zapytań - zapytania złożone - pozwalają odwołać się do wielu pól danych. Okno do ich tworzenia wygląda tak:


Przykład 2

    Jeśli chcemy dowiedzieć się, czy w katalogu bibliotecznym odnajdziemy książki dotyczące autyzmu, wydane przez Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne po 1995 roku, to zapytanie należy zbudować w ten sposób:


    Budowanie takiego zapytania podzielono dla przejrzystości na trzy zapytania elementarne. Zapytania elementarne zostały wykonane tak, jak w punkcie poprzednim. Pierwsze dotyczyło hasła przedmiotowego, drugie - wydawcy, zaś trzecie - roku wydania, przy czym w dwu pierwszych przypadkach jako opcję wybrano "słowo", a w trzecim - "liczbę". Następnie w menu "zapytanie" i poleceniu "złożone" zbudowano zapytanie składające się z części wspólnej ponumerowanych trzech zapytań połączonych symbolem "*" (i).
    Ten sam wynik wyszukiwania otrzymano by również poprzez pominięcie kroków w zapytaniu elementarnym i wprowadzeniu w menu "zapytanie" i poleceniu "złożone" w okienku "tekst zapytania" formuły:

"hasło przedmiotowe" SŁOWO "autyzm" * "wydawca" SŁOWO "Wydawnictwa Szkolne
i Pedagogiczne" * "rok wydania" LICZBA "1995-2005"

    W podanej formule pojawiający się dwa razy znak "*" oznacza, iż poszukujemy części wspólnej rezultatów trzech zapytań elementarnych.

Przykład 3

     By uzyskać informację, jakie książki Gabrieli Zapolskiej, z wyjątkiem "Moralności pani Dulskiej", odnajdziemy w katalogu bibliotecznym, wpisujemy zapytanie w następujący sposób:


    W zapytaniu elementarnym wprowadzono najpierw dane dotyczące autora, a następnie tytułu książki, przy czym w obydwu przypadkach zaznaczono opcję "słowo". Następnie stworzono zapytanie złożone, w którym symbolem "/"(oprócz) zawężono ponumerowane zapytania elementarne.
    Innym sposobem na uzyskanie odpowiedzi na tak zadane pytanie jest pominięcie zapytań elementarnych i wpisanie w menu "zapytanie" i poleceniu "złożone" w okienku "tekst zapytania" formuły:

"autor" SŁOWO "Zapolska Gabriela" / "tytuł" SŁOWO "Moralność pani Dulskiej"

Ten sposób został przedstawiony na rysunku poniżej:


Przykład 4

    W celu uzyskania informacji, czy w katalogu bibliotecznym znajdują się pozycje, które są materiałami źródłowymi do historii wychowania, wydanymi przez Wydawnictwo "Strzelec", należy zbudować zapytanie złożone w następujący sposób:

    W podanym przykładzie wprowadzono najpierw zapytanie elementarne dotyczące hasła przedmiotowego (z opcją "słowo"), a następnie wydawcy. Zaznaczenie w drugim przypadku opcji "wzorzec" pozwoliło zastosować znak specjalny "*", który pozwala odnaleźć nazwę wydawcy bez względu na to, czy została zapisana w cudzysłowie, czy bez niego.
    Inny sposób otrzymania odpowiedzi na podane zapytanie to wpisanie bezpośrednio w menu "zapytanie" i poleceniu "złożone" w okienku "treść zapytania" formuły:

"hasło przedmiotowe" SŁOWO "Wychowanie - historia - źródła" * "wydawca" WZORZEC "*Strzelec*"

 
 

 

Formułownie zapytań elementarnych i złożonych w programie SOWA_TCP - przykłady / Aneta Rudnik // W: Warsztaty Bibliotekarskie [Dokument elektroniczny] / red. nacz. Wiesława Olczykowska. - Czasopismo elektroniczne. - Nr 4/2005 (16) grudzień. - Piotrków Trybunalski : Biblioteka Pedagogiczna, 2005. - Tryb dostępu: http://www.pedagogiczna.edu.pl/warsztat/2005/4/050404.htm. - ISSN 1732-7008