Źródła informacji w bibliotece - katalogi. Konspekt zajęć dla klas gimnazjalnych

Zadaniem edukacji czytelniczej i medialnej jest rozbudzenie w uczniu potrzeby czytania i krytycznego odbioru dóbr kultury oraz przygotowanie go do świadomego korzystania z różnych źródeł informacji. Szczególny nacisk jest kładziony na przygotowanie uczniów do ustawicznego kształcenia się poprzez realizację wymagań ścieżki - Edukacja czytelnicza i medialna. Jest ona realizowana poprzez lekcje biblioteczne, Aby ułatwić nauczycielom bibliotekarzom wywiązanie się z postawionego przed nimi zadania, opracowałam konspekt dotyczący kształtowania umiejętności korzystania przez uczniów szkól gimnazjalnych z narzędzi informacji, jakim są katalogi - "Źródła informacji - katalogi".
Zostały w nim uwzględnione ogniwa zajęć, czynności nauczyciela i uczniów, treści merytoryczne oraz środki dydaktyczne wspomagające działania nauczyciela i uczniów. Atutem jego są też niewątpliwie zamieszczone na końcu przykładowe Karty pracy dla uczniów, za pomocą których można sprawdzić, czy i w jakim stopniu uczniowie osiągnęli założone cele.

ŻRÓDŁA INFORMACJI W BIBLIOTECE - KATALOGI

I TEMAT: Katalogi.

II UCZESTNICY ZAJĘĆ: uczniowie klas gimnazjalnych.

III CELE ZAJĘĆ:

Ogólne:
- poznanie katalogów bibliotecznych: alfabetycznego, systematycznego, przedmiotowego oraz kartoteki zagadnieniowej i ich ról;
- nabycie umiejętności odszukiwania książki za pomocą poszczególnych katalogów;
- wyrobienie u uczniów nawyku korzystania z warsztatu wyszukiwawczego biblioteki;
- nabycie umiejętności odszukiwania czasopism.

Operacyjne: uczeń potrafi:
- wyszukać kartę katalogową książki w poszczególnych katalogach;odczytać z karty katalogowej informacje o książce;
- wykorzystać odczytane informacje, by wybrać odpowiednią dla siebie książkę;
- znaleźć artykuł na interesujący go temat;
- odpowiedzieć na pytanie - Czy biblioteka prenumeruje dane czasopismo?

IV FORMY PRACY:
- pogadanka,
- pokaz,
- ćwiczenia praktyczne.

V POMOCE:
* Katalogi biblioteczne,
* PLANSZE:
- Karta katalogowa książki (hasło autorski),
- Karta katalogowa książki (hasło tytułowe),
- Plansza Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna,
- Budowa katalogu rzeczowego według UKD,
- Alfabet,
- Odsyłacz ogólny: autorski i tytułowy,
- Szeregowanie kart w katalogu.

VI PRZEBIEG ZAJĘĆ:

Ogniwa zajęć	Czynności nauczyciela i uczniów, główne treści merytoryczne	Zastosowane środki dydaktyczne (media)
Zapoznanie uczniów z celami lekcji	Sprawy organizacyjne; podanie tematu lekcji
Powtórzenie zagadnień związanych z budową karty katalogowej	Nauczyciel pyta: Co to jest karta katalogowa? Co to jest hasło? Co to jest sygnatura? Jakich informacji dostarcza karta katalogowa?	Plansza ze schematem karty katalogowej
Przypomnienie informacji dotyczących katalogu alfabetycznego	Nauczyciel pyta: Co to jest katalog? Jakie rodzaje kart występują w katalogu alfabetycznym? Jak są ułożone karty? Kiedy korzystamy z katalogu alfabetycznego?	Skrzynki katalogu alfabetycznego; plansze; rozmowa dydaktyczna
Omówienie katalogów rzeczowych	Nauczyciel: Wprowadzenie pojęcia katalog rzeczowy: przedmiotowy i systematyczny Informacja o podziale literatury według UKD. Wywieszenie planszy i omówienie tego systemu. Przedstawienie sposobu tworzenia poddziałów. Omówienie budowy katalogu przedmiotowego i sposobu poszukiwania literatury na konkretny temat. Ustalenie, iż z katalogów rzeczowych korzystamy, gdy: znamy zakres treściowy książki; nie znamy autora i tytułu, ale dziedzinę która nas interesuje; chcemy ustalić, jakie książki z danej dziedziny są w bibliotece	Pogadanka; plansze; skrzyneczki z poszczególnych katalogów
Pokazanie i omówienie kartoteki zagadnieniowej i katalożku czasopism	Nauczyciel: Wprowadzenie pojęć kartoteka zagadnieniowa oraz katalog czasopism; Zapoznanie uczniów ze sposobem korzystania z kartoteki zagadnieniowej oraz katalogu czasopism	Pogadanka; skrzyneczki z kartoteki zagadnieniowej oraz katalogu czasopism
Ćwiczenia wykonywane w grupach	Uczniowie: Wyszukują odpowiedzi na pytania umieszczone na kartach pracy w oparciu o poszczególne katalogi i kartotekę zagadnieniową.	Karty pracy; skrzyneczki katalogowe
Podsumowanie pracy grup	Nauczyciel: Sprawdzenie poprawności udzielonych odpowiedzi; Uczniowie odpowiadają: Kiedy korzystamy z katalogu alfabetycznego, a kiedy z katalogów rzeczowych? Jakie rodzaje katalogów rzeczowych znają? Jak są ułożone karty w poszczególnych katalogach? Kiedy korzystamy z katalogu czasopism a kiedy z kartoteki zagadnieniowej?	Rozmowa dydaktyczna

Przykładowe Karty Pracy:

Czy w bibliotece znajduje się książka poruszająca temat:odwaga, wydana po 1989 r., jeżeli tak, to podaj jej tytuł..

Kto przełożył z języka angielskiego książkę J.Conrada: Lord Jim wydaną w 1979 roku?.

Czy w bibliotece znajduje się książka dotycząca wypraw
i odkryć geograficznych pod tytułem: Przygody polskich obieżyświatów na morzach i lądach, jeżeli tak - podaj autora i sygnaturę.

Czy w bibliotece znajduje się czasopismo Guliwer - od którego roku jest prenumerowane?

W którym roku i przez jakie wydawnictwo została opublikowana książka B. Collinsa: Emocjonalna niedostępność?

Podaj dwie pozycje książkowe dotyczące piłki ręcznej?

Masz napisać referat na temat: Opisz wybrany park narodowy w Polsce". Odszukaj w katalogu potrzebne ci książki, podaj dwa tytuły.

Odszukaj dwa artykuły poruszające problem AIDS.

Jakie, książki Małgorzaty Musierowicz posiada biblioteka, podaj tytuły.

Potrzebny Ci przewodnik po Fromborku. Poszukaj go
w odpowiednim katalogu.

Znajdź artykuł dotyczący Dnia Zakochanych -Walentynki

Jaką sygnaturę posiada sylabus dotyczący egzaminu gimnazjalnego dla nie słyszących słabo słyszących?

Znajdź książkę o buddyzmie przetłumaczoną z języka angielskiego przez Tomasza Jurcewicza - kto jest jej autorem?

Czy biblioteka posiada czasopismo Poznaj Świat, jeżeli tak to za jakie lata?

Ile i jakie książki Andrzeja Sapkowskiego posiada biblioteka?